Otonom Araba(lar) Kaza Yaparsa Sorumlu Kim Olur?

[Tamer S.]

Malum otonom arabalar yollara çıktı. Aklıma takılan gereksiz sorularım şunlar;

1. Önce kolay olan....Otonom sürüş yapan araba bir yaya, araba veya bir yere çarptığında sorumlu kim? Üretici mi şoför mü?
2. Bu daha kazık...İki otonom sürüşteki araba çarpışırsa sorumlu kim olur? Tutanağı düşünsenize... kısa ve net..."otomatiğe aldım, gitti vurdu."

[Yakup Ç. A.]

Abijim yollarda gezen araçlar otonom değil henüz. O yüzden şuan tam anlamıyla tartışmak manasız ama firmalar 'sorumluluk size aittir' dediği için her türlü sürücüye kaçar  Sonra firma ile debelenme hakkı onda saklı kalır  

[Tamer S.]

Yeni mercedes E ler otonom (adaptif cruise ve şerit takip yani) geziyor işte.. otopark çılar test etti ya.. Dediğiniz gibi firma kesin tüketiciye kitler..

 

 

Kasım 12, 2016 Tamer S. tarafından düzenlendi

[Yakup Ç. A.]

Şimdi, Tamer S. yazdı:

Yeni mercedes E ler otonom (adaptif cruise ve şerit takip yani) geziyor işte.. otopark çılar test etti ya.. Dediğiniz gibi firma kesin tüketiciye kitler..

 

 

Otonom sürüşün meali bu değil. Sadece sürücü destek sistemleri bunlar. Kimin ne dediğine değil üretici ne diyor ona bakın bakalım  

Bunlar zaten yıllardır olan şeyler.

[Tamer S.]

Doğrusun.

[Ahmet Dursun]

Otonom sürüş (yahut auto-pilot drive; henüz tam otonom yok ama bir çok marka -Volvo, Mercedes, Tesla- geliştirmeye uğraşıyor) Tesla'da mevcut, hatta sürücü uyurken sıkışık trafikte giden Tesla S videosu (viral olabilir, emin değilim):

 

 

Tamamen kişisel fikirlerim:

1- Otonom araç yaya ve/ya başka bir şeye çarparsa bence sorumluluk bölünür

2- Otonom araçlar çarpışırsa, bence araçlarda uçaklardakine benzer kara kutu tarzı bir cihaz olur ve hangi AI hata yapmış, bakılıp incelenir.

[Tamer S.]

Şimdi, Ahmet Dursun yazdı:

Tamamen kişisel fikirlerim:

1- Otonom araç yaya ve/ya başka bir şeye çarparsa bence sorumluluk bölünür

2- Otonom araçlar çarpışırsa, bence araçlarda uçaklardakine benzer kara kutu tarzı bir cihaz olur ve hangi AI hata yapmış, bakılıp incelenir.

 

Evet benimde aklıma bu geldi. otonom otomobiller bir ceşit log tutuyor olmalı. Kameralar, sensörler vs.. Log lar incelenebilir.

[Cem Boneval]

İyi soru, güzel konu.

Sürecin teknik, etik ve hukuksal değişik yönleri var.

Konuyu inceleyebileceğimiz bir laboratuvar da var: Tesla Model S 

Otomatik pilot açısından şaibeli iki kaza var bu aracın karıştığı.

Tesla şu gerçeğin altını çiziyor: Araçlarımız otomatik pilot kullanarak yaklaşık 200 milyon km yol yaptı. Kıyasla Google sürücüsüz aracı test aşamasında henüz 3 milyon km'ye bile ulaşmamış durumda. Bunun önemine tekrar geleceğim.

Tesla kazalarını inceleyelim:

Yılın başlarında Çin'de bir araç sürücüsü otoyolda sola park etmiş bir araca çarptı ve kazada sürücü hayatını kaybetti. Sürücünün babası otomatik pilot hatası nedeniyle Tesla ve yerel bayiyi mahkemeye verdi, Tesla aracın sunucularına yeterli veriyi aktaramayacak kadar hasarlanmış olduğunu, bu nedenle otomatik pilot işlevinin devrede olup olmadığının bilinemeyeceğini savunmasını yapmış. Davanın nasıl sonuçlandığı net değil, hala sürüyor olabilir.

Bundan beş ay sonra emsal teşkil edebilecek bir kaza Florida'da yaşandı, otomatik pilotta seyir halinde olan bir Tesla Model S sürücüsü yolu beklenmedik bir manevra ile çaprazlayan beyaz bir traktör çekicisinin altına girdi ve aracın sürücüsü hayatını kaybetti. Dava henüz sonuçlanmadı.

Tesla'nın savunması otomatik pilotun beyaz gökyüzüne karşı beyaz çekiciyi fark etmemesi ve bu nedenle fren yapmamış olması şeklinde. Ayrıca ekliyorlar; program henüz beta test aşamasında ve bu konuda sürücüleri daima uyarıyoruz.

Ayrıca baştaki verilere bakarsak toplam 200 milyon km'de bir fatalitenin ABD istatistiklerindeki 160 milyon km'de bir ölümlü kaza değerinden daha iyi olduğu, bu nedenle ciddi bir güvenlik sorunundan bahsedilmemesi gerektiği gibi bence saçma bir açıklama geldi.

Olasıdır ki satın alma sürecinde üreticinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaya çalışan bir sözleşme imzalatılmaktadır.

Ancak Amerikan hukuk sisteminde bu tümüyle garanti anlamında olmaz ve bir yargıç üreticinin yanıltıcı bir güven hissi verdiğine ve bunun sürücüyü yanlış ve tedbirsiz davranmaya yol açtığına hükmedebilir. Bu durumda süreç uzar, temyiz, üst mahkemeler, medya baskısı vs vs. Neden uzattım: Çünkü konu çok yeni ve her yeni konuda olduğu gibi henüz hukuki çerçeveyi belirleyecek bir yaşanmışlık yok.

Zaman içinde gelişecek. 

Bu arada yine yaz aylarında Hollanda'da Michael Hastings isimli gazetecinin kullandığı bir Tesla S patlayarak alev aldı ve ağaçlara çarptı. Bu kazada motor aracın gidiş yönüne fırlamış bulundu. Patlamanın çarpmaya değil, çarpmanın patlamaya bağlı olduğu sonucuna varıldı. Otomatilk pilot aksaması doğrudan gündeme gelmedi. Olayın hukuki boyutu konusunda net bir bilgim yok. Sanırım gerek teknik incelemeler gerekse dava süreci hala sürüyor. 

Benzer şekilde Fransa'da test sürüşü esnasında arabadan gelen bir gürültü üzerine sürücünün kenara çekip aracı terk ettiği ve hemen arkasında aracın alev alıp tümüyle yandığı bildiriliyor.Hani cep telefonu bataryalarının alev aldığını kanıksayabiliriz ama burada iş biraz daha ciddi. Yanı böyle bir yönü de var işin...  

Tabii elektrikli otomobil ve otonom sürüş sistemleri nedeniyle ortaya çıkan ve yargıya yansıyan davalar olabildiğince kamuoyundan gizlenmeye çalışıyor, bu yönde ciddi yatırım ve destekler var, çok hızlı bir gelişme var ve haliyle otomotiv dünyasındaki paydaşlar bu ivmenin sekteye uğramasını pek istememekte.   

Otonom araçlar konusunda etikolegal bir başka boyutta tartışma da şu, bir grup tüm araçlar otomatik ve bağımsız olmadığı sürece insan hatalarının sistemi aksatabileceğini iddia ederken, diğer grup da herhangi bir programcının oluşabilecek neredeyse sonsuz sayıda durumu öngöremeyeceği ve bu nedenle yapılacak çalışmaların sürücü hatasını programcı hatasına taşımaktan öteye geçemeyeceğini ileri sürüyor.

İzleyelim bakalım, gelecek nasıl gelecek.  

Tabii ülkemizin bu tartışmaların neresinde olduğu da ayrı bir trajikomik durum, dokundurmadan geçmeyeyim dedim.

Buraya kadar okuyanlara teşekkürler, şimdi söz sizde...

[Tamer S.]

Cem Bey yine "döktürmüşsünüz" diyeceğim amiyane tabirle [emoji4] Video yu izlerken kanım dondu. Adam demek ki hiç yola bakmıyormuş.. Yazık. Burada yasal referans uçaklardaki otomatik pilot olabilir mi? Uçakta rota, yükseklik vs set edilince pilotlara geyik yapmak düşüyor. Ama yinede seyri kontrol ediyorlar (umarım[emoji4]). Bu yazılım (otonom sürüş yani) daha emekleme döneminde, herşeye açık olmak lazım. kişisel görüşüm tabii.

Çocuğu içine koyup okula bıraktırır mıyım? bi 10 yıl hayır.

[Volkan Ö.]

Hiç otomatik pilot kaza yapan uçak var mı?
Detaylı bilmem ama havacılık ile ayni olur hukuki boyutu diye düşünüyorum.

[Cem Boneval]

Otomatik sistemler daima denetimli kullanılmak zorundadır.

Öyle olmasa pilotsuz uçaklarla uçardık. 

Sürücüsüz taşıt konusunda daha epeyi yol katedilmesi gerekiyor.

Kaldı ki onların da olasılıkla merkezi denetimi olacaktır.

Hala insan beyni işlevlerini tümüyle karşılayan sistemlerimiz yok, çoğu kez aksi iddia edilse de. 

[Doğan Kurban]

Şimdi, Volkan Ö. yazdı:

Hiç otomatik pilot kaza yapan uçak var mı?
Detaylı bilmem ama havacılık ile ayni olur hukuki boyutu diye düşünüyorum.

Uçaklardaki otomatik pilot tehlike anlarında kendisi karar vererek hareket yapmıyor bildiğim kadarıyla. Sen sisteme bilgi girerek şu duraklara uğrayarak şu şu irtifadan uç. Sonra şu durağa gelince bana haber ver kalanı ben hallederim diyor. Full otomatik bir sistem değil bildiğim kadarıyla.

[Tamer S.]

Şimdi, Doğan Kurban yazdı:

Uçaklardaki otomatik pilot tehlike anlarında kendisi karar vererek hareket yapmıyor bildiğim kadarıyla. Sen sisteme bilgi girerek şu duraklara uğrayarak şu şu irtifadan uç. Sonra şu durağa gelince bana haber ver kalanı ben hallederim diyor. Full otomatik bir sistem değil bildiğim kadarıyla.

 

Bende öyle biliyorum. Fırtına vs gibi durumlarda devreden çıkıyor hatta. Forumda bi pilot olaydı, aydınlatırdı bizi.

 

Şimdi, Volkan Ö. yazdı:

Hiç otomatik pilot kaza yapan uçak var mı?
Detaylı bilmem ama havacılık ile ayni olur hukuki boyutu diye düşünüyorum.

THY nin amsterdam kazası buna örnek olabilir.. Wikipedia dan alıntı

 

" kazanın temel nedeni uçak üzerindeki iki yükseklik göstergesinin farklı değerler göstermesi ve özellikle yaklaşma esnasında otopilotun (autopilot) bu yükseklik farklılığından dolayı yanlış şekilde uçağın hızını otomatik güç verme/kesme sistemi (autothrottle) vasıtasıyla kesmiş olması ve pilotların bu durumu geç farkederek zamanında müdahale edememesidir. "

 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türk_Hava_Yolları'nın_1951_sefer_sayılı_uçuşu

 

[Doğan Kurban]

Aslında biraz şeye benzedi bu. CC yi devreye alıp 110 sabit hızla devam ederken rampa aşağı 123km hızla radara girince e ben 110 a kurmuştum "benim suçum yok Ford un suçu bu" gibi bir durum oldu. E ben oto pilotu kurmuştum ki. E neden çarptı acaba? Laayn önüne baksana be adam.

[Ahmet Dursun]

Merkezi sistem fikri oldukça cezbedici ve ben de tüm araçlar otonom hale gelmezse -insani faktör tamamen devreden çıkmazsa- tehlikelerin azalabileceğine inanmayan taraftayım.

Merkezi sistem ise sanırım quantum işlemciler yaygınlaştığında meşru olacaklar; sonuçta milyon aracın trafikteki milyar değişken manevrasını hesaplayabilecek bir merkez işlemci ve sistem gereksinimi sanırım sadece quantum bilgisayar ile olur...

Gerçeğe Çağrı -reboot- ve/ya Azınlık Raporu benzeri filmlerdeki trafiği görür müyüz acaba?