Araç Satın Alma Kılavuzu

[Abdussamed Acar]

(Aşağıdaki yazıyı başka bir medyada paylaşmıştım, burada da yer alsın istedim, belki birileri yararlanır..)

 

Bir çok kullanıcı bütçesini, ihtiyaçlarını belirterek satın alacağı aracın seçimi konusunda yardım istiyor. Bir çok üye kendi deneyimlerini paylaşarak bu arkadaşlara yardımcı olmaya çalışıyor. Gayet te güzel oluyor. Bu tür paylaşımlar tek bir başlıkta toplanırsa araç almak arefesinde olan arkadaşlara daha faydalı hale gelir diye düşündüm.

Bu fikirden yola çıkarak bir araç satın almadan önce tercihinize ilişkin belirlemeniz gereken noktalar neler? Ve alternatifleri değerlendirirken hangi konu başlıklarına dikkat etmelisiniz bundan bahsetmek istiyorum;


1- BÜTÇE;

Elbette herkesin alacağı araç için ayırdığı belirli bir bütçesi var ve alternatifleri bu bütçe dahilinde oluşturuyor. Bu konuda bütçesini zorlayarak araç alacak bazı arkadaşlara bir tavsiyede bulunmak istiyorum. Eğer "temel ihtiyaçlarınızı" karşılayacak bir otomobil için paranız yetiyor ancak siz biraz daha fazlası için bütçenizi zorluyor ve ekstra bir borca giriyorsanız; şunu unutmayın bir çok endüstriyel üründe olduğu gibi otomobiller de eskisi gibi ömürlük yahut ekonomik ömrü çok uzun üretilmiyorlar. Dolayısıyla zamanla oluşan değer kayıpları eskisinden daha fazla. Hatta örneğin 15-20 yaşından daha büyük bir çok eski aracın yenilerinden daha sağlam üretildiği (ekonomik ömrü uzun üretildiği) söylemi sonuna kadar doğru. Hatta artık üreticilerin bir çoğu müşterilerine duyurmadan Planlı Eskitme (Planned Obsolescence) çalışmaları yapıyorlar. Yani istiyorlar ki ürettikleri şeyi kendilerine fayda sağlamayacak kadar kaliteli yaparak masraf etmesinler ve bir müddet sonra ekonomik olmaktan çıkarak yenisini almaya mecbur bıraksınlar. Üreticiler bu hesabı yaparken, bütçesi kısıtlı olan müşteriler kendi birikimlerinizi harcarken fiyat/fayda değerlendirmesini kesinlikle daha iyi yapmalısınız.

Bütçe sorunu olmayan kişilerinde gereksiz harcama yapmamaları için ihtiyaçlarını iyi belirlemeleri gerekir ki, genelde yabancı dillerin lügatında tam karşılığı bulunmayan "israf" ve sınırlı kaynak kavramı barındırmayan bir anlayış açısından bu muhakemeyi yapmak saçma gelebilir. Kabul etmemekle birlikte saygı duyuyorum ve birşeyler karalamadan önce böyle düşünmeyenlerden olduğumu belirtmeliyim.

2- İHTİYAÇ

Söz konusu olan, bir araç seçimi yapmak olunca Amerika'yı yeniden keşfetmeye hiç gerek yok. Bu konuda bilinen ve kabul görmüş en temel objektif kriter olan "Kasa" ve "Segment" seçimi yapmaktır. Yani hangi segmentte bir araca ihtiyacınız var. Ya da bütçeniz dahilinde hangi segment bir araç alabilirsiniz sorusunu cevaplamak gerekir. 

Önemli noktalardan birisi; kıyaslama yaparken mümkün olduğunca aynı segmentteki araçları birbiriyle kıyaslamak gerekir. Yani örneğin farklı segmentlerde yer alan Opel Corsa ile Volkswagen Golf'ü kıyaslamaya kalkarsanız haksızlık edersiniz ve karar adına çok sağlıklı bir kıyaslama olmaz.


A, B, C, C1, C2, D1 v.s. 

Peki nedir bu segment? Genel olarak kasa ve segment ayrımı yapıldığında araçlar;

- İç & Dış hacim
- Konfor
- Sürüş Kabiliyeti 

konularında gruplanmış olurlar. Gözle görünen en temel şey aracın hacimsel olarak büyüklüğüdür. Segment yükseldikçe araçların kabin hacmi daha genişler ve genellikle dışı da daha büyür. Tabi ki araçlarla çok ilgili biri değilseniz ilk bakışta pek fark edilmeyen teknik segment farklılıkları da vardır. Yani örnek bir genelleme yapacak olursak, segment yükseldikçe araç hacimsel olarak büyümesinin başka bir sonucu olarak, aracın fren sistemi ve şasi yapısı daha başarılı bir sistem haline gelir ve araç bir çok açıdan kaza anında daha güvenli hale gelebilir.

Şöyle bir not düşmekte yarar var. Dünyada şu an trafikteki araçların sanıyorum %80 dan fazlası B ve C segmentindeki araçlardan oluşmakta.

A, B, C, D, şeklinde ifade edilen harfler genelde aracın büyüklüğünü ifade eder. Bu harflerin sonuna B1, B2, B3, C1, C2 şeklinde gelen rakamlar ise o segmentteki farklı kasa tipini ifade eder. Açılımı şöyledir;

1- Sedan Kasa
2- Hatchback Kasa
3- Station Wagon Kasa
4- MPV Kasa
5- LCV Kasa
6- Coupe/Cabrio Kasa
7- SUV Kasa
v.s... 

...

Bu harfler ve sayılar dünyadaki bütün markalar için kabul edilmiş bir standarttır. 

Yine anlaşılması açısından şöyle örnekler verebiliriz; Örneğin ülkemizde güncel satılan ve her yer de gördüğümüz Hatchback bir model olan VW Golf C2 segmentinde bir araçtır. Piyasada en yaygın olan Passat Sedan D1 segmentindedir. Passat Variant ise D3 tür v.s.

Asıl öncelik sondaki sayıdan ziyade Harf e karar vermektir. Sonrasında ihtiyacınıza göre aynı segmentin farklı kasasını seçebilirsiniz. 

Belirgenleşmesi açısından biraz daha segmentleri örneklerle açıklayayım;


A SEGMENTİ (En Minikler)

Bilinen en küçüklerdir. Hatta bazıları sadece iki kişiliktir. Bagajları çok küçüktür. Kaza anında diğer segmentlere göre pek güvenli sayılmazlar. Hafiftirler ve özellikle yüksek süratlere çıkıldığından yol tutuşu anlamında yine diğer segmentlere göre pek güvenli sayılmazlar. Hafif ve küçük olmaları sebebiyle en ekonomik yakıt tüketimi genelde bu segmentteki araçlardadır. Şehiriçinde manevra ve park konusunda küçük olmaları sebebiyle çok pratiktirler...

Örnek;

- Opel Adam
- Kia Picanto
- Fiat Panda
- Fiat 500
- Hyundai i10
v.s...

B SEGMENTİ (Kullanışlı Küçükler)

A segmentinden hallice daha büyüktürler. Ancak yinede kabin içi ve bagajları A kadar minik olmasa da çok geniş sayılmaz. Genelde küçük araç olarak ifade edilir. Piyasada çok yaygındır. Genel olarak A kadar olmasa da Küçük, Kullanışlı ve Ekonomik olarak tanımlanabilirler. 

Örnek;
- Ford Fiesta
- VW Polo
- Opel Corsa
- Toyota Yaris
- Seat ibiza
- Skoda Fabia
- Audi A1
- Citroen C3
- Fiat 500L
- Ford B-Max
- Honda Jazz
- Hyundai i20
- Kia Rio
- Nissan Micra
- Opel Mokka
- Suzuki Vitara
- Mazda CX-3
- Nissan Juke
- Opel Meriva
- Peugeot 208
- Peugeot 301
- Renault Clio
v.s...

C SEGMENTİ (İdeal Orta Sınıf)

Dünyada en çok satılan segmenttir. Her markada olmasa da genelde fiyat/fayda oranı en yüksek segment bu gruptur. Çok büyük hacimde olmasalar da genelde ideal iç hacim ve bagaj sunarlar. Konfor ve güvenlik anlamında genellikle B segmentinden nispeten daha iyi düzeydedirler. Örneğin B segmenti ile çıktığınız uzun bir yolculuğu C segmenti bir araçla yaptığınızda ister sürücü ister yolcu olun genellikle daha az yorulursunuz. 

Örnek;
- VW Golf
- Toyota Corolla
- Ford Focus
- Opel Astra
- Honda Civic
- Skoda Octavia
- VW Jetta
- Seat Leon
- Audi A3
- BMW 1 Serisi
- Mercedes A Serisi
- Volvo V40
- Peugeot 308
- Fiat Egea
- Renault Megane
- Citroen C4
- Kia Ceed
- Hyundai i30
- Ford C-Max
- Toyota Verso
- Dacia Lodgy
- BMW 2 Serisi
- Dacia Duster
- Nissan Qashqai
- Ford Kuga
- VW Tiguan
- Peugeot 3008
- Honda H-RV
- Hyundai Tucson
- Kia Sportage
- Renaul Kadjar
- Seat Ateca
- Skoda Karoq
- Mazda CX-5
- Toyota CH-R
- Volvo XC40
- Audi Q3
- Opel Grandland X
v.s...


D SEGMENTİ (Konforlu Orta-Üst)

İlk dikkat çeken C segmentine göre hacimsel olarak daha geniş olduğudur. Nispeten C segmentinden daha pahalı olmakla birlikte genellikle rahat ve geniş araç olarak anılırlar. Örneğin C segmentinde orta yada üst donanım paketinde fiyat farkıyla sunulan bir özellik bu araçların baz (en alt) donanımında standart sunulabilir. Örneğin dijital klima seçeneği focus golf gibi araçların baz donanımında standart bulunmazken D segmentindeki araçların bir çoğunda standart sunulabilir. Dolayısıyla araçlar sadece daha geniş değil nispeten daha konforludur. Tam anlamıyla lüks denmese bile genel olarak lükse giriş sınıfıdır pahalı sayılsa bile lükse göre daha fazla insanın ulaşabileceği fiyatlara sahiptirler.

- VW Passat
- Ford Mondeo
- Opel Insignia
- Peugeot 508
- Citroen C5
- Toyota Avensis
- Renault Talisman
- Skoda SuperB
- Mazda 6
- Hyundai i40
- Kia Optima
- Honda Accord
- Audi A4
- BMW 3 Serisi
- Mercedes C Serisi
- Volvo S60
- Honda CR-V
- Nissan X-Trail
- Toyota RAV4
- Skoda Kodiaq
- Peugeot 5008
- Mitsubishi Outlander
- Kia Sorento
- Hyundai Santa Fe
- BMW X1
- Mercedes GLA
v.s...


E SEGMENTİ (Lüks)

Lüks sınıf buradan başlar. D segmentine kıyasla hacim olarak benzer olsalar da bariz daha konforludurlar. Fiyatları çok daha az kişinin ulaşabileceği kadar yüksektir. Hele ki kaliteli bilinen markaların bu sınıftaki araçlarını biraz güçlü motor seçeneği ve ekstra donanımla almaya kalkarsanız fiyatları milyonlara yaklaşabilir. Hedef kitlesine genel bir tanım getirecek olursak prestij kaygısı bütçe kaygısının bir miktar önüne geçmiş müşterilerin tercih ettiği sınıftır. En çok satan bilindik markaların bir kısmı gelir seviyesi sebebiyle bu sınıfta araçları olmalarına rağmen satış hedeflerini tutturamayacakları için E segmenti araçlarını Türkiye'ye getirip satmazlar.

- Audi A6
- BMW 5 Serisi
- Mercedes E Serisi
- Volvo S90
- Maseratti Ghibli
- Lexus GS
- Jaguar XF
- VW Toureg
- Audi Q5 (Bir Kısmı)
- BMW X3
- Volvo XC60
- Mercedes GLC
- Porsche Macan
v.s...


F SEGMENTİ (Ultra Lüks & Spor)

En belirgin farkları bu segment araçlarda genelde ortalama güçte motor bulunmaz. Ciddi güçlü sayılabilecek motorları vardır ve bir çoğu ultra lüks konfor ve güvenlik özellikler barındırır. Hatta günlük kullanım için pek kullanışlı olmayan ve süper spor olarak nitelendirilen bazılarında uçak motoru kadar güç üreten abartı denebilecek motorlar bulunur. En pahalı ve sadece sayılı kişilerin satın alabileceği araçlar çoğunlukla bu sınıftadırlar. Bir çok bilindik marka yeteri kadar müşteri bulamayacağı için bu sınıfta araç üretmez yada sadece prestij için ürettim der ama devamlı satmaz.

- Audi A8
- BMW 7 Serisi
- Mercedes S Serisi
- Porsche Panamera
- Porsche 911
- Bentley Mulsanne Speed
- Bentley Bentayga
- Lamborghini Aventador
- Ferrari 488 Spider
- Maseratti Quattroporte
- Hyundai Genesis
- Honda NSX
- Audi Q7
- BMW X6
- Mercedes GLS
- Porsche Cayenne
- Maseratti Levante
- Land Rover Range Rover Sport
v.s...


Segmentlerin standartları şüphesiz yıllar geçtikçe değişmektedir. Her yıl radikal farklılıklar olmasa bile; örneğin C segmentinde bulunan VW Golf'ün 30 yıl önce üretilmiş bir modeli günümüz B segmenti araçlarından daha küçük ve konforsuzdur.


Bu kadar detaylıca araç segmentlerden bahsettikten sonra ihtiyaç belirlemenin ilk maddesi olarak; 

- Bütçenize göre alacağınız aracın kasasını ve segmentini belirlemekle işe başlayın

diyebilirim. Bu durumda aracın büyüklüğü, konforu, fiyatı ve kullanım şekli konusunda doğru cevabı bulmanızı kolaylaştıran en ideal yola girmiş olursunuz. 

Ayrıca şunu söylemeliyim asla farklı segmentlerdeki araçları fiyat ve teknik açıdan kıyaslamaya kalkmayın; çünkü bu kıyas sizi ciddi anlamda yanıltır.

Almayı planladığınız aracın kasasını ve segmentini belirledikten sonra bence diğer önemli husus motor ve şanzıman seçeneğine karar vermektir. Yıllık yapacağınız yol ve aracı kullanmayı planladığınız süreyi hesaba katarak daha az yakıt tüketen ama daha pahalı bir motor yahut daha çok yakıt tüketen ama daha uygun fiyatlı bir motor arasında karar vermeniz gerekir. Genellikle yılda çok fazla yol yapan kişiler pahalı ama az yakan motorları tercih eder. Şu andaki piyasadaki araçların tüketim ve fiyat farklarına baktığımda bu konuda belirleyici sınırın yıllık 13-18 Bin Km civarında olduğunu söyleyebilirim. Ardından tabi ki kullanım becerinize yahut tercihinize göre otomatik mi yoksa düz vitesli bir model alacağınızı seçmelisiniz.

Burada kadar gelmişsek işin büyük kısmı hallolmuş demektir. 

- Aracımızın kasası belli (Sedan/Hatchback/StationWagon/SUV/MPV arasından aracı kullanım şeklimiz belli oldu)
- Aracımızın segmenti belli (Dolayısıyla kabaca bütçe, hacim, konfor olarak bir çerçeve çizildi demektir)
- Aracımızın motoru ve şanzımanı belli (Dizel/Benzinli/Hibrit/Elektrikli motorlardan birini seçtik artık kıyaslamaya daha yakınız)

Bundan sonrasında kriterlerinize uyan bütün markaların ilgili modellerini listeleyebilir ve çevrenizde bu işten anlayan ama tarafsız birileriyle birlikte değerlendirebilirsiniz. Ortaya çıkan listedeki araçlar birbirlerine oldukça benzeyen araçlar olacaktır. Bu listeyi kıyaslarken aşağıdaki konuları önem sırasına göre değerlendirebilir ve tercihinizi aşağıdaki başlıklarda kıyaslayarak yapabilirsiniz.

- Fiyat

- Kronik Problem Araştırması
- Satış Sonrası Hizmetler; Bakım Masrafları, Garanti Süresi, Problem Çözme Kabiliyeti v.s
- Araçların Teknik Özelliklerinin ve Konfor Donanımlarının Kıyası
- 2. El Piyasası ve Kullanım Süresine kıyasla Değer Kaybı
- İç ve Dış Tasarımlarını, sürüş keyiflerini kişisel beğeniniz açısından değerlendirmeniz.


Bu kriterlerle oluşan alternatifleri doğru değerlendirdiğinizde doğru aracı seçmeye teknik olarak çok yaklaşmışsınız demektir. 


Umarım seçimlerinizden memnun kalırsınız.