Esp Nedir ? Nasıl Çalışır ?

[Dr.Mert]

drmert;

Herkesin bilgisi olan bir konuyu,daha da detaylandırmak için buraya koyayım dedim.

 

ESP’nin ingilizce açılımı ”Electronic Stability Program” dır. Yani Elektronik Stabilite Programı. Buradaki stabilite ise denge, kararlılık ve sağlamlık anlamları taşımaktadır.

ESP tek başına bir sistem olmamakla beraber ABS (kilitlenmeyi önleyen fren sistemi), ASR (patinaj önleme sistemi) ESP sistemini destekler durumdadır.

Yani ABS ve ASR olmadan bir araçta ESP varlığından söz edilemez.ESP’yı oluşturan parçalar şöyle sıralanabilir.

TEKER HIZ ALGIYACILARI: Aracın tekerlerinde bulunan ve hızını ayrı ayrı ölçebilen algılayıcılardır.

YANAL HIZ ALGIYACI : Aracın doğrultusundan ne kadar saptığını ve yanal hızlarının ne olduğunu ESP’ye bildiren algılayıcıdır.

ABS HİDROLİĞİ VE FREN BASINCI ALGILAYICISI: Ani fren durumlarında aracın tekerlerine uygulanan fren basıncını algılayan ve tekerin kilitlenmesini önleyen parçadır.

DİREKSİYON AÇISI ALGILAYICISI: Sürücünün gitmek istediği yönün algılanmasını sağlayan parçadır.

ELEKTRONİK ALGILAYICI ÜNİTESİ : Bütün algılayıcılardan gelen bilgi ve dökümanları kısa sürede değerlendirip, kritik durumlarda ESP’yi devreye sokan ünitedir.

Nasıl çalışır?
Sürücünün araçtan istedikleri ve aracın davranış şekli sürekli olarak ESP tarafından kontrol edilir. Bunlar arasında bir dengesizlik varsa ESP devreye girer. Burdan şunu anlıyoruz ESP arka planda devamlı faal durumdadır. Fakat önemli ve kritik durumlarda devreye girer.

Hızlı bir şekilde giderken önünüze engel çıkarsa ya da oldukça keskin bir viraja girerseniz, arabanın burnu düz bir doğrultuda kaymaya başlar. Direksiyonu çevirdiğiniz yöne araba gitmeyecektir.

Bu durumda teker hız algılayıcıları, ön tekerin kontrolden çıktığını anlar, ESP algılayıcılar ise sürücünün gitmek istediği yön ile arabanın gitmekte bulunduğu yön arasındaki farkı algılar. Sürücü sağ’a gitmek istiyorsa sağ arka tekere ESP fren uygular. Bu sayede arabanın burnu gitmek istenen yöne doğru düzelir.

Bunun dışında yolun kaygan oluşu, yolun buzlu oluşu gibi durumlarda aracın dengesinde bir düzensizlik olması halinde yine ESP devreye girecektir.

 

 

[Hasan K.]

Aha da burada konumuz varmış. Ne olduğunu daha iyi anlatalım o zaman. ESP'nin nelerden oluştuğu zaten anlatılmış.

ESP (Electronic Stability Program)

ESP kısaltmasını son zamanlarda daha sık duymaya ve görmeye başladığınıza eminim. Neyin nesi olduğunu bilenleriniz elbette vardır. Bir de hiç yahut ucundan bilenleriniz... İşte biz sizlere de anlatalım istedik bu harika sistemi...

öyle zamanlar olur ki, siz kendiliğinizden istemeseniz bile, aracınız sizi dinlemez. Hele de virajlı bir yola süratli girmişseniz, hele de yerde kar varsa, yahut önünüze aniden kavlar, tavuklar fırlamış, siz de direksiyonu aniden kırmışsanız... Böyle durumlarda otomobilinizde meydana gelen, bazen tehlike boyutlarına ulaşabilecek bu halin adına genel olarak "oversteering" denir. önüne geçebilmeniz, yahut bu durumdan zararsız bir şekilde sıyrılmanız ise şansın yanında kuvvetli bir otomobil hakimiyeti gerektirir. Ancaak, varsayalım şansınız yaver gitmedi, yahut siz, bu durumun önüne geçecek kadar kendinizi profesyonel hissetmediniz. Ya da oldu ki, aracınız sizden aldığı emirleri yerine getirecek kadar marifetli değil. Ne yaparsınız?

İşte, başta Mercedes olmak üzere birçok üretici firma, bu gibi durumları şansa ve ustalığa bırakmamak amacıyla, ESP denilen bir sisteme başvurmayı tercih etti. Açılımını söylersek Electronic Stability Program... Türkçesini deyiverecek olursak da Elektronik Stabilite Programı. Türkçesi de pek açıklayıcı olmamış gibi görünüyorsa, o halde biz açıklamamıza devam edelim...

ABS kadar gerekli

Bu sistem, sensör yani algılayıcılarla çalışan akıllı bir şey. Hem direksiyonun hareketlerini, hem de gaz pedalının konumunu inceleyen bir dolu algılayıcı ile birlikte görev yapıyor. Daha doğrusu onlardan aldığı bilgileri değerlendirip, ona göre hareketlerini ayarlıyor. Görevi ise gerekli durumlarda devreye girip, az önce sözünü ettiğim durumlarda aracın istenmeyen bir pozisyona düşmesini önlemek. Yani ani girilen bir virajda, ani yapılan direksiyon hareketlerinde (bir engel veya bir cisimden aniden kaçmak isterken) aracın kayarak kontrolden çıkmasını, dolayısıyla da kaza yapmasını veya yoldan çıkmasını engellemekle görevli.

Şayet aracın direksiyonunu ani hareketlerle çevirmişseniz, aracın o anki devri, bu virajı dönmenize uygun değilse, ESP "Ben buradayım" diyerek duruma müdahale ediyor. Ne yapıyor? Motor işletim sistemine müdahale ederek tekerleklere ayrı güçler verilmesini sağlıyor. Fren sistemine hükmederek, her tekerleğe ayrı ayrı basınç gönderilmesini, ayrı şiddetlerde fren yapılmasını sağlıyor. Böylece araç, hızlı girilen bir virajda savrulmayıp, çizgide kalıyor. Ani engelden kaçma hareketlerinde yine kolayca çizgisine kavuşuyor.

Birçok lüks markada artık standart haline gelen bu sistem, artık küçük sınıfta ve dengesi kolayca bozuluverecekmiş gibi görünen araçlara da takılıyor tabii. Bazen isteğe bağlı olarak, ek bir bedelle takılan sistem, neredeyse "ABS kadar gerekli" denebilir.

ESP hakkında küçük bir video ile yazımıza noktayı konduralım. Burada ESP'li araç ile ESP'siz araç arasındaki farkları görebilirsiniz.

*Videonun Skoda ile ilgili olması sadece denk gelmesinden dolayıdır.

[Guest Sadık Taşyürek]

Birçok lüks markada artık standart haline gelen bu sistem, artık küçük sınıfta ve dengesi kolayca bozuluverecekmiş gibi görünen araçlara da takılıyor tabii. Bazen isteğe bağlı olarak, ek bir bedelle takılan sistem,

bilgilendirmeler için teşekkür ederiz.

ancak ("Bazen isteğe bağlı olarak, ek bir bedelle takılan sistem, ") bu cümleden şöyle bir anlam çıkartılabilir. "ESP denilen parçanın sonradan da satın alınarak araca takılabilmesi..!!! " bu nedenle yanlış algılama ve anlaşılmaların önüne geçmek adına, cümlenin "Opsiyonel" olarak alınabilen dememiz daha doğru olur diye düşünmekteyim.

[Yakup Ç. A.]

Aslında sonradan da takılabiliyor

Verimliliği tartışılaibilir tabi..Ama modüler sistem olduğu için son araçlar sorun olmaz..

[Guest Sadık Taşyürek]

Aslında sonradan da takılabiliyor

Verimliliği tartışılaibilir tabi..Ama modüler sistem olduğu için son araçlar sorun olmaz..

sonradan takılmanın teknik detayları oldukça güç ve zahmetli. hoş; parçanın temini ve montajını yapabilecek teknisyen bula bilmekse oldukça güç. belki çıkma olarak bulunabilinir, ama montajı kim yapabilecek?

konu hakkında daha önce yapmış olduğum araştırmalarda sıfır olarak alınan araçlarda (focus için) opsiyonel olarak ödenen fark yaklaşık 2.bin.TL iken, parçanın sonradan eklenme maliyeti ise yaklaşık bunun 5 katı kadar oluyor.

[Guest Sadık Taşyürek]

sizinde vurguladığınız gibi, verimliliği tartışılabilir.!!!

[Bora A.]

Orjinalinde esp alabilme imkanı varken sonradan taktırılmaya çalışılması çok saçma bir hareket olur....Paranızı sokağa atmak istiyorsanız bişey diyemem..Gidin yeni araba alın esp li daha mantıklı...

[Mertol Kip]

İlk nesil ESP nin takılması zor değil. ABS ünitesi ile modülü değiştirmeniz yeterliydi. Zira onlarda yanal ivme sensörü falan yoktu. Ancak ikinci nesilde zor.